بخش اول ـ تعاريف، سازمان و كليات
فصل اول ـ تعاريف
مفاهيم اصطلاحات گمركي بهكار برده شده در اين قانون، طبق تعريفي است كه از طرف شوراي همكاري گمركي بهصورت مجموعه براي كشورهاي عضو منتشر شده و يا ميشود مگر اينكه در بندهاي ذيل يا در ساير مواد اين قانون از آن تعريف ديگري بهعمل آمده باشد:
اظهار كالا:
بيانيهاي كتبي يا شفاهي است كه براساس مقررات اين قانون اظهاركننده، رويه گمركي مورد نظر خود را درباره كالا مشخص ميكند و اطلاعات مورد نياز براي اجراي مقررات گمركي را ارائه ميدهد.
اظهاركننده:
صاحب كالا يا نماينده قانوني او است كه كالا را برابر مقررات اين قانون به گمرك اظهار ميكند. در اظهار الكترونيكي صاحب كالا يا نماينده قانوني وي به استناد گواهي رقومي (ديجيتالي) تأييد شده از مراكز مجاز صدور گواهي مذكور بهعنوان صاحب كالا يا نماينده قانوني اظهاركننده شناخته ميشود.
اظهارنامه اجمالي:
سندي است كه به موجب آن شركت حمل و نقل، فهرست كلي محمولاتي كه بايد تخليه و يا بارگيري شود را هنگام ورود و يا خروج وسيله نقليه از كشور اعلام مينمايد.
اماكن گمركي:
انبارها، باراندازها، اسكلهها، فرودگاهها، ايستگاههاي راهآهن، محوطهها و هر محل يا مكاني است كه تحت نظارت گمرك است و براي انباشتن و نگهداري كالاها بهمنظور انجام تشريفات گمركي استفاده ميشود. اين اماكن ميتواند انبارهاي گمركي، انبارهاي اختصاصي و سردخانههاي عمومي باشد.
ترخيص:
خروج كالا از اماكن گمركي پس از انجام تشريفات گمركي مربوط است.
ترخيصيه:
سندي است كه به موجب آن شركت حمل و نقل (كرير و فورواردر) پس از احراز هويت، بلامانع بودن انجام تشريفات گمركي توسط گيرنده كالا را به گمرك اعلام مينمايد.
تشريفات گمركي:
كليه عملياتي است كه در اجراي مقررات گمركي انجام ميشود.
تضمين:
وجه نقد، ضمانتنامه بانكي و بيمهنامه معتبري است كه براي اجراي الزامات مندرج در مقررات گمركي نزد گمرك سپرده ميشود.
تعهد:
قبول الزام كتبي يا الكترونيكي كه شخص را در برابر گمرك براي انجام يا عدم انجام عملي ملزم ميكند.
حقوق ورودي:
حقوق گمركي معادل چهار درصد (4%) ارزش گمركي كالا به اضافه سود بازرگاني كه توسط هيأت وزيران تعيين ميگردد بهعلاوه وجوهي كه بهموجب قانون، گمرك مسؤول وصول آن است و به واردات قطعي كالا تعلق ميگيرد ولي شامل هزينههاي انجام خدمات نميشود.
حمل يكسره:
ورود كالا به اماكن گمركي و خروج كالا از اماكن مذكور بدون تخليه و تحويل در اين اماكن با رعايت مقررات اين قانون است.
روز اظهار:
زماني كه اظهارنامه امضاء شده به ضميمه اسناد مربوطه توسط اظهاركننده بهصورت دستي يا رايانهاي به گمرك ارائه ميشود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص مييابد.
سازمان جهاني گمرك (شوراي همكاري گمركي):
سازمان بينالمللي بينالدولي كه براساس كنوانسيون مورخ 24/9/1329 هجري شمسي مطابق با 15 دسامبر 1950 ميلادي ايجاد گرديده است و كشور ايران در اسفند ماه سال 1337 هجري شمسي به آن پيوسته است.
سامانه (سيستم) هماهنگشده:
توصيف و كدگذاري كالا براساس كنوانسيون بينالمللي سامانه هماهنگ شده توصيف و نشانهگذاري (كدگذاري) كالا مورخ 14 ژوئن 1983 ميلادي كه بهتصويب شوراي همكاري گمركي رسيده و جمهوري اسلامي ايران براساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهوري اسلامي ايران به كنوانسيون ياد شده مصوب 20/6/1373 هجري شمسي، به آن پيوسته است.
شركت حمل و نقل بينالمللي:
شخص حقوقي كه بهموجب مقررات قانوني، مجاز به انجام عمليات حمل و نقل بينالمللي است.
صاحب كالاي تجاري:
شخصي است كه نسخ اصلي اسناد خريد و حمل به نام او صادر شده (و در مورد كالاي خريداري شده با تعهد سامانه بانكي، آن اسناد از طرف بانك مهر شده) و ترخيصيه نيز بهنام او باشد يا اسناد مزبور بهنام وي ظهرنويسي و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحيتدار گواهي شده باشد.
قلمرو گمركي:
آن قسمت از قلمرو كشور است كه در آن قانون امور گمركي اعمال ميشود.
كالاي تجاري:
كالايي كه به تشخيص گمرك ايران براي فروش صادر يا وارد ميگردد اعم از اينكه به همان شكل يا پس از انجام عمليات اعم از توليدي، تفكيك و بستهبندي به فروش برسد.
كالاي داخلي:
كالايي كه در قلمرو گمركي كشور توليد يا ساخته شده يا كالاي خارجي است كه ورود قطعي شده است.
كالاي گمركنشده:
كالايي كه تحت نظارت و كنترل گمرك است ولي تشريفات گمركي آن بهطور كامل انجام نشده است.
كالاي مجاز:
كالايي كه صدور يا ورود آن با رعايت ضوابط نياز به كسب مجوز ندارد.
كالاي مجاز مشروط:
كالايي كه صدور يا ورود آن نياز به كسب موافقت قبلي يك يا چند سازمان دولتي دارد.
كالاي ممنوع:
كالايي كه صدور يا ورود آن بنا به مصالح ملي يا شرع مقدس اسلام بهموجب قانون ممنوع است.
كنترلهاي گمركي:
اقداماتي كه توسط گمرك بهمنظور حصول اطمينان از رعايت مقررات گمركي انجام ميشود.
مرجع تحويلگيرنده:
شخص حقوقي كه بهموجب قانون يا قراردادهاي متكي به قانون مسؤوليت تحويل و نگهداري كالاهاي مربوط به عموم اشخاص را كه تشريفات گمركي آن انجام نشده است در اماكن گمركي برعهده دارد. اين اصطلاح شامل سازمان جمعآوري و فروش اموال تمليكي نيست.
مقررات گمركي:
قوانين و مقررات اعم از آييننامههاي اجرائي، دستورالعملها و بخشنامههايي كه نظارت يا اجراي آن به گمرك واگذار گرديده است.
هزينـههاي انجام خدمات:
وجوهي كه در قبال انجام خدماتي از قبيل هزينـه اشعه ايكس (ايكس ري)، مهر و مـوم، پلمب، باربـري، انبارداري در اماكـن گمركي، آزمايش و تعرفهبندي، مراقبت، بدرقه، توزين كالا و خدمات فوقالعاده دريافت ميشود و شرايط، ضوابط و مصاديق آن متناسب با خدمات انجام شده تعيين ميگردد.
